W pracowni rzeźbiarza. Część 1

Witajcie.

Nie wiemy jak Wy, ale my już przyzwyczaiłyśmy się do tych codziennych spotkań z Wami :)

Ciągle obiecujemy też sobie, że nawet jak wrócimy do szkoły to nadal będziemy się z Wami spotykać. Może nasze wpisy nie będą miały tak dużego natężenia jak teraz, ale na pewno będą. Plastyka jest tak szeroko rozumianym pojęciem i i ma tak wiele możliwości, że szybko nas się nie pozbędziecie.

Zarówno dzisiejsza, jak i kolejne lekcje będą dotyczyły rzeźby. Na temat rzeźby można pisać bardzo dużo, dlatego też jesteśmy zmuszone podzielić ją na kilka części.

Dzisiaj o rzeźbie opowiemy ogólnie. Wyjaśnimy pojęcie rzeźby, opowiemy o jej trójwymiarowości, o rodzajach rzeźb oraz zajrzymy do pracowni rzeźbiarza i zobaczymy jakich narzędzi on używa.

Każdy z nas będąc małym dzieckiem na pewno miał do czynienia z takimi materiałami jak: plastelina ciastolina, masa solna czy masa papierowa. Z materiałów tych lepiliśmy i modelowaliśmy różne  formy przestrzenne  i dzięki wyrażeniu danego kształtu w bryle poznawaliśmy jego budowę. Łatwiej też było nam sobie potem wyobrazić jego kształt i przenieść go np. na papier.

Rzeźbiarstwo - czyli sztuka tworzenia rzeźb polega na tworzeniu przestrzennych kształtów w różnych materiałach i na różne sposoby. Jest ona jedną z najstarszych dziedzin sztuki i ukazuje formy wymyślone prze artystę w trzech wymiarach - posiada wysokość, szerokość oraz głębokość. 
Rzeźby wolnostojące możemy podziwiać z wielu stron - z przodu, z tyłu, z boku, z góry i tp. jednak za każdym razem, kiedy zmieniamy punkt widzenia, zmienia się również wygląd rzeźby. Dla przykładu pokazujemy Wam zdjęcia trzech fotografii rzeźby Antoniego Rząsy zatytułowanej "Pieta Narwiku". Patrząc na nie możemy zauważyć, że duży wpływ na nasz odbiór rzeźby ma światło, które ją oświetla. Nie bez znaczenie jest też styl artysty i materiał z jakiego rzeźba została wykonana.

Mamy też dla Was trójwymiarową dokumentację ceramicznej rzeźby biskwitowej "Wielka Herkulanka", która doskonale obrazuje trójwymiarowość rzeźby.

Obok rzeźb wolno stojących możemy wyróżnić również takie, które są związane z architekturą. Zdobią one często ściany budynków, kościołów oraz nagrobków. Rzeźby te tylko częściowo wystają z płaszczyzny, dlatego też nazywamy je płaskorzeźbami lub reliefami. Płaskorzeźby w przeciwieństwie do rzeźb wolno stojących można oglądać wyłącznie z przodu. 
Świetnym przykładem płaskorzeźby są Drzwi Gnieźnieńskie odlane z brązu, które są najcenniejszym zabytkiem sztuki romańskiej w Polsce. Płaskorzeźba ta przedstawia życie św. Wojciecha.
Niżej zamieszczamy film zrealizowany z wykorzystaniem współczesnych technik filmowych, pozwalających ożywić drzwi katedry gnieźnieńskiej. Oglądając go przenosimy się do świata baśni, gdzie wszystkie postacie ożywiają i zaczynają mówić.

W rzeźbie podobnie jak w malarstwie i grafice, końcowy efekt zależy od zastosowanych materiałów i narzędzi. Początkowo rzeźbiarze modelowali figury w miękkiej glinie. Glina jest jednak materiałem nietrwałym, który po wyschnięciu kruszy się i pęka. W związku z tym artyści zmuszeni byli szukać innych materiałów do rzeźbienia. Z czasem więc nauczyli się rzeźbić w twardych materiałach  takich jak: kamień, marmur, drewno, metal i inne. Za pomocą dłut oraz specjalnych drewnianych młotków wydobywali kształt, który stopniowo przybierał postać człowieka, zwierzęcia , albo rośliny.

Tak, jak malarz czy grafik bez odpowiednich narzędzi nie jest w stanie wykonać dzieła, tak samo i rzeźbiarz bez narzędzi nie będzie mógł wykonać rzeźby.  
Każdy artysta rzeźbiarz ma odpowiednio urządzoną pracownię, w której podstawowym narzędziem są dłuta różniące się od siebie w zależności od tego czy są przeznaczone do pracy w drewnie czy w kamieniu. 

Dłuta do rzeźby w drzewie

Dłuta do rzeźby w kamieniu

Kolejnym bardzo ważnym narzędziem jest pobijak, czyli specjalny młotek z dużym obuchem wykonany z jednego kawałka drewna. Podczas rzeźbienia artysta uderza nim w dłuto, żeby odłupać kawałek drewna lub kamienia. 
Czy wiecie, co to jest kawalet?
Kawalet to specjalny stół, na którym umieszcza się blok materiału, z którego powstanie rzeźba. Blat tego stołu jest ruchomy, dzięki czemu artysta może regulować jego wysokość oraz obracać położoną na nim rzeźbę, by dokładnie widzieć ją z każdej strony.

O narzędziach znajdujących się w pracowni rzeźbiarza można by się długo rozpisywać. Tak na prawdę rodzaj wykorzystywanych narzędzi zależy od materiału w jakim rzeźbiarz rzeźbi.
Czy wiecie artysta rzeźbiący w drewnie nazywa się snycerzem?
Dawniej też snycerzem nazywano osobę która rzeźbiła w kamieniu.

Na koniec mamy dla Was zadanie :)

Uformujcie z plasteliny kilka małych kafelków o grubości mniej niż 5mm.
Na kafelkach tych odciśnijcie kolejno fragmenty rozmaitych przedmiotów, np. grzebienia, paska, monety, widelca, mankiet swetra , ostrza ołówka itp.  Wypróbujcie także jakie odciski zostawia w plasteliny zgnieciony papier  i folia aluminiowa.
Porównajcie uzyskane rodzaje faktu starając się wskazać, te które Waszym zdaniem są mniej, a które bardziej interesujące. 
Na koniec nadajcie nazwy uzyskanym fakturom.