Grafika artystyczna - jedno dzieło w wielu egzemplarzach.

Witajcie nasi kochani uczniowie!

Dzisiejsza lekcja będzie skierowana głównie do szóstoklasistów, jeśli jednak inni z niej zechcą skorzystać będzie nam bardzo miło.
Uwaga dzisiejszy materiał jest przeznaczony na dwie lekcje!

Tak jak codziennie, tak i dzisiaj kilka wskazówek dla Was.

1. Przygotujcie miejsce do nauki.
2. Potrzebne Wam będą: białe kartki (mogą być ksero), flamastry, cienkopisy, kredki, kostka do gry. Jeśli ktoś posiada w domu drukarkę to też będzie pomocna, jeśli nie macie jej w domu, obędziemy się bez niej ;)
3. Dobrze zaplanujcie swój dzień, znajdźcie czas na każdy przedmiot, ale też na odpoczynek i zabawę.
4. Spróbujcie uczyć się przed południem i regularnie robić przerwy.
5. Pamiętajcie o zdrowych przekąskach.
6. Wykorzystajcie ten czas pobytu w domu na rozwijanie swoich pasji i zainteresowań.

Dzisiaj opowiemy o grafice, czyli jedynej dziedzinie sztuki, która pozwala na uzyskanie większej liczby takich samych prac.

Czy nie zdarzyło się tak, że efekt końcowy danej pracy zadowala Was tak bardzo, że z ciężkim sercem oddajecie swoje małe dzieło nauczycielowi, który nalega żeby Wasza praca została w szkolnej galerii? Czy nie chcielibyście, żeby jednak została u Was, ale nie chcecie zrobić przykrości nauczycielowi, a poza tym byłoby Wam niezmiernie miło, gdyby mogli podziwiać je inni uczniowie i rodzice Twojej szkoły?  Takie samo pragnienie udostępnienia swojego dzieła innym ludziom towarzyszy twórczości wielu artystów.

To właśnie grafika pozwala artyście wykonać dzieło w dowolnej liczbie egzemplarzy, z których każdy ma wartość oryginału. Zetknęliście się z nią na pewno już jako małe dzieci. My pamiętamy czasy, kiedy to rodzice wycinali  nożykiem w połowie ziemniaka wzór, który następnie malowaliśmy farbami i odbijaliśmy na kartce papieru.

I tutaj zadanie dla Was. 
(Zadanie dla chętnych)

Spróbujcie wykonać własne odbitki, ale nie z ziemniaka tylko ze sznurka.

Potrzebujecie:

• arkusz z bloku technicznego;
• kilka arkuszy z bloku rysunkowego;
• ok 1m sznurka średniej grubości 
• ołówek;
• nożyczki;
• klej magiczny;
• czarna farba plakatowa;
• odrobina gęstego szamponu;
• tackę ze styropianu albo stary talerzyk;
• małą prostokątną gąbkę;
• wilgotną ściereczkę do wycierania rąk,
• gazety do podłożenia pod pracę

Wykonanie matrycy:

• Na arkuszu z bloku technicznego wykonajcie nieskomplikowany szkic, może to być kwiat, postać, drzewo - to co Wam w duszy gra.
• Otoczcie rysunek ramką narysowaną od ręki. Pamiętacie bowiem, że na plastyce staramy się nie używać linijki.
• Na linie rysunku nanieście klej, a następnie układajcie na nich odpowiednio przycięte kawałki sznurka. W miejscach, gdzie linie się krzyżują sznurek należy przeciąć.
• Matryca gotowa do wykonania odbitki będzie wtedy, kiedy cały rysunek wraz z ramką stanie się wypukły.

Wykonanie odbitki:

• Na tacce lub talerzyku rozprowadźcie niewielką ilość czarnej farby z dodatkiem szamponu.
• Na sznurkowe linie rysunku starannie  nanieście gąbką niewielką ilość farby. Pamiętajcie by zrobić to w miarę szybko, żeby farba nam nie wyschła.
• Do matrycy delikatnie przyłóżcie arkusz papieru (możecie go przyłożyć dodatkowo deską do mięsa bądź też grubą książką), a następnie mocno przyprasujcie wszystko dłonią.
• Odbitka graficzna jest już gotowa. Możecie takich zrobić dowolną ilość w dowolnym kolorze.

Nasza odbitka wygląda tak:

Artyści graficy zamiast sznurka używają innych materiałów, np: drewnianych klocków, kawałków linoleum, miedzianych blach czy płyt kamiennych. Sposoby zaś tworzenia grafiki są różne.

Narzędzia jakich używa grafik wykonując odbitki artystyczne to:

Wyróżniamy trzy główne rodzaje techniki graficznej: druk wypukły, druk wklęsły oraz druk płaski.

DRUK WYPUKŁY

W tego rodzaju druku farba jest odbijana na papierze z miejsc niewyciętych dłutem lub innym ostrym narzędziem. Materiałem do opracowania tej kompozycji może być: drewniany klocek, arkusz linoleum, a nawet płyta uformowana z gipsu. Stąd też nazwy owych technik: drzeworyt, linoryt, gipsoryt. 

Przykładowe prace wykonane w tej technice

Władysław Skoczylas, Góral, drzeworyt

Józef Gielniak (1957), Sanatorium Wysoka Łąka, linoryt

Sebastian Grochocki, gipsoryt

Jak wykonać linoryt?

DRUK WKLĘSŁY

To przeciwieństwo druku wypukłego. W tym wypadku farba odbija się na papierze, nie z powierzchni płyty, ale z rowków wyciętych specjalnymi rylcami w blasze. Odbitkę wykonuje się za pomocą specjalnej prasy o silnym nacisku. Jeśli grafik użyje miedzianej płyty wówczas powstaje miedzioryt, jeśli metalowej - akwaforyt.

Przykładowe prace wykonane w tej technice

Albrecht Durer, Tańcząca para, miedzioryt

Akwaforta Pabla Picassa

Jak wykonać akwaforyt?

DRUK PŁASKI

Kompozycję odciska się tutaj na papierze z całej powierzchni płyty.

Wzór przy użyciu różnych narzędzi wykonuje się zazwyczaj na kamieniu. Kamień z języka greckiego znaczy lithos, dlatego też tę technikę nazywamy litografią.


Przykładowe prace wykonane w tej technice

Zofia Stryjeńska, Trygław, litografia barwna

Leon Wyczółkowski, Dęby w słońcu, litografia

Jak wykonać litograifę?

W grafice najważniejszą rolę odgrywają linia i walor, czyli stopień nasycenia szarości pomiędzy bielą a czernią. W zależności od techniki linie i plamy walorowe wyglądają różnie.

Pani Asia przygotowała dla Was notatkę podsumowującą.
Jeśli macie ochotę możecie ją wydrukować, albo przerysować.

Na koniec chciałybyśmy, żebyście spróbowali odpowiedzieć sobie na pytanie: Który rodzaj druku Waszym zdaniem wymaga największego wkładu pracy, czyli który Waszym zdaniem jest najtrudniejszy w wykonaniu, a który najłatwiejszy?

Mamy nadzieję, że przebrnęliście przez naszą lekcję z uśmiechem na twarzy. Oczywiście mogłybyśmy dalej kontynuować temat, ale nie chcemy Was zamęczać. Jeżeli jednak mielibyście ochotą dowiedzieć się czegoś więcej o grafice artystycznej - piszcie.  Utworzymy dodatkową lekcję.
Do zobaczenia nasi kochani uczniowie spotykamy się w najbliższą środę. Wówczas opowiemy sobie o grafice, ale tym razem użytkowej.

Źródła:

J. Lukas, K. Onak; Do dzieła! Podręcznik do plastyki dla klasy szóstej szkoły podstawowej.
Anita Przybyszewska - Pietrasik; Ciekawi świata. Plastyka podręcznik dla klasy 4-6 szkoły podstawowej. Operon 2012 r.
A.  Adamska - Ubaka, K. Szlaska, Wędrówki plastyczne. Podręcznik część I dla szkoły podstawowej kl. 4-6.

Film: Linoryt - Anna Garczarek

"Akfaforta" technika akwaforty film towarzyszący wystawie "Rembrandt i konkurenci"

Film prezentujący technikę druku z kamienia czyli litografię. 1940 - 1949